Herfst, dode bladeren vallen op de grond, takken worden gesnoeid. De natuur is eindig, sterfelijk, tijdelijk, voorbijgaand… Tijdens het laatste mooie zomerweekend deed ik deze staycation uitstap het Waasland: een spookstad, een beeldentuin, vergankelijkheid. Ik werd gepakt door de vergankelijkheid van alles. De spookstad is DOEL, het dorp zonder doel. Ook bij de VERBEKE FOUNDATION in Kemzeke/Stekene is de confrontatie met vergankelijkheid het centrale thema van hun kunstcollectie. Ashes to ashes, funk to funky dixit Bowie.
Doel, het dorp dat niet wil verdwijnen
Doel is een doelloos dorp geworden. Het kwijnt weg, verval overal, graffiti kleurt de huizen nog even zoals herfstbladeren de vergankelijkheid van de zomer tooien.
Lege verlaten niemandshuizen… de haven van Antwerpen aan de ene kant… gigantische koeltorens van een kerncentrale aan de andere… eenzame straten waar wiet soms door kieren zijn weg zoekt…. een stilte die niet vredig is… zelfs de bezoekers praten niet luidop, je hoort zelden een lach, als zijn ze in rouw.
Er hangt een ietwat post-apocalyptische gevoel als je door de lege straten dwaalt. Ramen en deuren zijn dichtgespijkerd om gelegenheidsdieven buiten te houden. Er is ooit iets gebeurd… maar wat… Soms zie je nog meubels in de huizen en speeltuigen in de tuinen. Het is alsof mensen plotseling moesten vertrekken.
De meeste bewoners zijn verdwenen uit dit dorp zonder doel. Wat wil je als een waarschijnlijke uitbreiding van de haven als een zwaard van Damocles boven je hoofd hangt, maar na 20 jaar gebeurd nog niets. Blijft Doel in het ongewisse of wordt het uiteindelijk dan toch verwoest en komen er nieuwe woningen of een nieuw deel van de Antwerpse haven?
Hoewel krakers zijn verjaagd, heeft Doel nog een aantal blijvers. Er zijn 2 cafés. Hier en daar zie je staan ‘dit huis is bewoond’ en ook graffiti kunstenaars zagen Doel als een toevluchtsoord, een tijdelijk onderdak. Bijna elke muur in Doel is bedekt met graffiti, kleurrijke muurschilderingen. would-be vrolijkheid of weemoedige krabbels.
Ons bezoek
Doel is als een openluchtmuseum. Het dorp is vrij klein, maar je wandelt, je kijkt, je ervaart, je bewondert de graffiti. Bezoek even het kerkhof, wandel tot op de dijken en kijk over de Schelde, deze is hier op haar breedst. Als je dorst of honger hebt of zin in koffie… er is café taverne Doel 5 in de Pastorijstraat of De Molen op de dijk. Wij aten een lekkere vega pasta in de binnentuin van Doel 5 voor we onze uitstap verder zetten.
Je kan er best naartoe rijden met de auto, openbaar vervoer is schaars. Pas op met je gps, rij niet doel-loos… Je kan je gps instructies volgen maar kijk ook naar de pijlen met Doel 😊 Je rijdt best binnendoor en niet via Antwerpen. Wij zijn even verdwaald in de Antwerpse haven, al was het ook indrukwekkend om duizenden containers te zien staan. Je kan gemakkelijk parkeren voor de deur van De Molen vlak aan de dijk.
Deze ‘staycation uitstap het Waasland: een spookstad, een beeldentuin, vergankelijkheid’ beginnen met dwalen in de verlaten straten van Doel en de straatkunst bewonderen… Vergankelijkheid ten top… doe het nu het nog kan!
Vergankelijkheid centraal in kunstcollectie van Verbeke Foundation in Stekene
Ik heb nog maar zelden zo een naar de keel grijpende, confronterende eerste ontmoeting gehad met kunst. Bij het betreden van het museum stort de vergankelijkheid van het leven zich als een donkere wolk over je… Taxidermie, foetussen op sterk water, dode dieren, een boksbal van gedode vossen, roadkill, schilderijen van vliegen, happy doodskisten… Bio-art. Eco-art. Het werken met levende materialen als schimmels, insecten,… of ook door het verval na de dood deel te maken van het artistiek proces. Een dode inktvis die geluidjes en beeld produceert door stroomstootjes af te geven, het letterlijke proces van ontbinding… Heel bizar, en beklijvend.
Verbeke Foundation is geen doorsnee museum. Het centrale thema in deze grote kunstverzameling binnen en in het 12 ha groot natuurgebied is immers vergankelijkheid. De kwetsbaarheid van levende en dode materie, de transformaties die kunstobjecten ondergaan onder de blote hemel. Een organisch gegroeide kunstbiotoop als het ware.
Zelf zegt Verbeke Foundation op hun site dat ‘Onze tentoonstellingen willen geen oase zijn. Onze presentatie is onaf, in beweging, ongepolijst, contradictorisch, slordig, complex, onharmonieus, levend en onmonumentaal, zoals de wereld buiten de museummuren’.
Het is inderdaad aanpassen, een mindset… open staan voor anders, alternatiever, uitdagend, rebels, kunst- en maatschappijkritisch… Kunst in beweging, kunst in verval, kunst overwoekerd door de natuur, de vergankelijkheid van conceptuele kunst… Natuur, kunst en ecologie leven harmonieus samen.
Bij de verzameling collages die in een afzonderlijke het kassencomplex is ondergebracht ontdekte ik niet alleen twee- als driedimensionaal collageschilderijen, maar ook een jeugdherinnering. Foto’s van het Van Duysse pleintje in Gent. Je weet wel dat pleintje met die telefooncel in het midden waar ik als kotstudent 2 keer per week in de rij stond om even met de mama te praten voor 20 frank een paar minuten geruststelling.
Ons bezoek
Verbeke Foundation, Westakker 1, 9190 Kemzeke ligt naast de expresweg E34 Knokke-Zelzate-Antwerpen. Neem afrit 11 en aan het rondpunt kies je de 3e afrit zodat je parallel komt met de autoweg. Rij even voorbij de olifanten, je kan de site niet missen. Voor individuele bezoeken kan je vrij gaan van donderdag tot zondag (entree 12€), groepsbezoek moet je aankondigen.
Eerst de 2 grote expositieruimtes bij het binnen komen, en dan is een koffie en een taartje op het terras van de Orangerie. Daarna gingen we op ontdekking in de grote kunsttuin. Een bos, vijver en serres… Ik ga zeker nog eens terug, ik wil deze vergankelijkheid van kunst nog even tot mij laten komen.
Klik hier voor de website met alle informatie van de Verbeke Foundation.
Ik wou deze ‘staycation uitstap het Waasland: een spookstad, een beeldentuin, vergankelijkheid’ nog vlug plaatsen niettegenstaande deze van vorige week. Er komt zeker nog een mooie herfstdag… waar je vergankelijkheid wil koesteren…
Xoxo Ninon
Hier nog meer ideeën voor een uitstapje: staycation-uitstap-naar-de-westhoek-koekjes-diertjes-en-een-streepje-geschiedenis & staycation-uitstap-t-zuid-antwerpen-streepje-cultuur-hippe-straten-de-schelde